Wykaz kupców i rzemieślników Dobrzynia n/Drwęcą

wtorek, 12 maja 2020 11:17 |

Wykaz kupców i rzemieślników

Dobrzynia nad Drwęcą

Dokładnymi danymi o składzie czynnej zawodowo ludności Dobrzynia nad Drwęcą dysponujemy od drugiego ćwierćwiecza XIX wieku. Na podstawie „Listy osób zarobkujących w Mieście Dobrzyniu n/dr., Obwodzie Lipnowskim, Województwie Płockim”, potwierdzonej 4 października 1830 roku przez Prezesa Komisji Województwa Płockiego, możemy dojrzeć pełen obraz osób czynnych zawodowo wszystkich trzech społeczności etnicznych miasta znad Drwęcy. Widzimy w nim szeroko pojętą grupę ludności prowadzącej samodzielną działalność produkcyjną, handlową i usługową.

W 1830 roku wśród osób czynnych zawodowo rzemieślnicy stanowili 76%, a handlarze pozostałe 24% ogółu. Wśród rzemieślników dominującymi zawodami byli szewcy 38%, krawcy 19% oraz sukiennicy 12%, co łącznie stanowiło 69% wszystkich rzemieślników. Wśród kupców i handlowców dominującym zajęciem był handel mąką 44% oraz surowcami w postaci skór lub sukna, co stanowiło 15% ogółu handlowców i kupców.

W przytoczonym powyżej imiennym wykazie z 1830 r. odnajdujemy bardzo ważną informację, która daje obraz ówczesnych najbardziej dochodowych zajęć. W kolumnie dotyczącej wysokość składki – podatku wpłacanego do kasy miejskiej widzimy pięć stawek podatku: 4 zł, 10, zł, 12 zł, 18 zł, 45 zł. Wśród ogółu kupców, handlowców i rzemieślników, tylko dziewięć osób opłacało składkę w najwyższej kwocie 45 zł. Było to sześciu rzeźników (w tym jeden rzezak), dwóch kupców i jeden fabrykant krochmalu. Zdecydowanie największą grupę płatników podatku stanowili rzemieślnicy oraz drobni kupcy i handlarze, 84% ogółu, którzy opłacali najniższą składkę w kwocie 4 zł. Przytoczone dane fiskalne należy traktować w pewną ostrożnością, szczególnie w badaniach poznawczych na temat wielkości majątku poszczególnych mieszkańców Dobrzynia nad Drwęcą, gdyż mogły pochodzić w własnych deklaracji. Wśród dobrzyńskich rzemieślników widzimy kilka przypadków prowadzenia dodatkowej działalności. Na przykład szewcy dodatkowo zajmowali się handlem mąką. Tym samym oczywistym jest fakt, że status ekonomiczny rzemieślników z tej samej grupy zawodowej był zróżnicowany, uzależniony od dodatkowej działalności handlowej.

Skład społeczno-zawodowy ludności miasta Dobrzynia nad Drwęcą w 1830 r.

lp.	imię	nazwisko	zawód	wysokość składki w zł	uwagi
	Marcin	Adamski	handlarz mąką	4
1	Marcin	Adamski	ślusarz	4
2	Andrzej	Adamski	ślusarz	4
3	Tomasz	Amchewicz	garncarz	4
4	Mikołaj	Andrzejkowski	garncarz	4
5	Ersz	Batry	krawiec	4
6	Walery	Bendyk	szewc	4
7	Mateusz	Bendyk	szewc	4
8	Jan	Bendykiewicz	szewc	4
9	Dawid	Blaszka	krawiec	4
10	Michał	Blum	kramarz zagranicznych towarów	18
11	Rachmel	Boas	rzeźnik	45
12	Hiller	Boruchowicz	mosiężnik	4	rzemieślnik wyrabiający przedmioty z mosiądzu
13	Jan	Brajawski	kapelusznik	4
14	Salomon	Brak	piekarz	4
15	Abram	Brand	handlarz mąką	4
16	Jakub	Bratz	piekarz	4
17	Józef	Braun	handlarz mąką	4
18	Józef	Braun	szewc	4
19	Józef	Braun	piekarz	4
20	Szaja	Brudny	krawiec	4
21	Ksawery	Buchański	rzeźnik	45
22	Ksawery	Buchański	szewc	4
23	Ksawery	Buchciński	piekarz	4
24	Iciek	Byszoswerder	handlarz mąką	4
25	Marcin	Bytner	sukiennik	4	rzemieślnik zajmujący się wyrobem sukna
26	August	Bytner	sukiennik	4	rzemieślnik zajmujący się wyrobem sukna
27	Michał	Ciechorowicz	szewc	4
28	Ignacy	Danielewski	szewc	4
29	Tomasz	Dekuciński	garncarz	4
30	Mateusz	Dembek	rzeźnik	45
31	Szmul	Dratwa	handlarz suknem	18
32	Józef	Dratwa	handlarz suknem	18
33	Hersz	Drąg	krawiec	4
34	Karpel	Drybus	krawiec	4
35	Karol	Durczyński	garncarz	4
36	Michał	Dynowski	szewc	4
37	Mojżesz	Eranbart	krawiec	4
38	Szymon	Erembart	krawiec	4
39	Józef	Ertz	krawiec	4
40	Jeiek	Ertz	krawiec	4
41	Dawid	Eyszemberg	krawiec	4
42	Bartłomiej	Falkowski	sukiennik	4	rzemieślnik zajmujący się wyrobem sukna
43	Baltazar	Fiszer	sukiennik	4	rzemieślnik zajmujący się wyrobem sukna
44	Stanisław	Frankowski	handlarz mąką	4
45	Jakub	Frant	karczmarz	4
46	Beniamin	Furgacz	fabrykant krochmalu	45
47	Franciszek	Furmański	krawiec	4
48	Ber	Fux	kupiec	45
49	Joel	Fux	handlarz skórami wyprawionymi	18
50	Bendys	Goldryng	handlarz	4
51	Salomon	Grab	krawiec	4
52	Abram	Grab	krawiec	4
53	Anzelm	Graner	handlarz zbożem	4
54	Józef	Grodzicki	szewc	4
55	Andrzej	Guralski	szewc	4
56	Karol	Heyna	szewc	4
57	Hersz	Hojna	handlarz mąką	4
58	Szymon	Jankiewicz	handlarz mąką	4
59	Szymon	Jankiewicz	szewc	4
60	Hilary	Jarzębowski	piekarz	4
61	Salomon	Jekowicz	krawiec	4
62	Salomon	Jesienek	krawiec	4
63	Wojciech	Jurkowski	sukiennik	4	rzemieślnik zajmujący się wyrobem sukna
64	Jakub	Kapczyński	szewc	4
65	Mikołaj	Kierzkowski	gwoździarz	4	rzemieślnik wyrabiający gwoździe
66	Mojżesz	Kleynchopt	handlarz suknem	18
67	Józef	Kotarski	garncarz	4
68	Jakub	Kotlewski	szewc	4
69	Józef	Kowalkowski	sukiennik	4	rzemieślnik zajmujący się wyrobem sukna
70	Wawrzyniec	Kowalski	szewc	4
71	Wojciech	Kozakiewicz	szewc	4
72	Eliasz	Kozłowski	sukiennik	4
73	Salomon	Krantz	krawiec	4
74	Lewin	Krantz	krawiec	4
75	Lewin	Krótki	handlarz produktami krajowymi	12
76	Hersz	Kufeltt	kramarz	18
77	Piotr	Lambarkowski	szewc	4
78	Jan	Lekowski	ślusarz	4
79	Hersz	Leśnik	kramarz	18
80	Ksawery	Lewandowski	szewc	4
81	Ignacy	Liberadzki	handlarz mąką	4
82	Ignacy	Liberadzki	szewc	4
83	Kasjel	Lichtenfelt	handlarz skórami wyprawionymi i wełną	18
84	Jakub	Lipka	krawiec	4
85	Bendyk	Lipna	krawiec	4
86	Wolf	London	handlarz skórami wyprawionymi	18
87	Fabis	London	handlarz skórami wyprawionymi	18
88	Bartłomiej	Lutowski	szewc	4
89	Jan	Lux	piekarz	4
90	Krystian	Luxemberg	piekarz	4
91	Markus	Łuczywo	handlarz produktami krajowymi	12
92	Wojciech	Machecki	kapelusznik	4
93	Paweł	Maciejewski	bednarz	4	rzemieślnik zajmujący się wyrobem beczek oraz naczyń z drewna
94	Jan	Mańska	stolarz	4
95		Marchlewski	stolarz	4	brak imienia
96	Paweł	Markowski	zdun	4
97	Marcin	Marlicki	garncarz	4
98	Fryderyk	Mass	grabarz	4	vel. Mars
99	Kazimierz	Mentecki	sukiennik	4
100	Wojciech	Mentecki	sukiennik	4	rzemieślnik zajmujący się wyrobem sukna
101	Roch	Mężykowski	sukiennik	4	rzemieślnik zajmujący się wyrobem sukna
102	Andrzej	Mianski	szewc	4
103	Jakub	Naurocki	krawiec	4
104	Franciszek	Orylski	szewc	4
105	Józef	Orylski	szewc	4
106	Jan	Orylski	szewc	4
107	Jan	Orylski	piekarz	4
108	Adam	Paczkowski	piekarz	4
109	Abram	Pałka	krawiec	4
110	Ignacy	Paszkowski	szewc	4
111	Adam	Paszkowski	szewc	4
112	Ferdynand	Paul	sukiennik	4	rzemieślnik zajmujący się wyrobem sukna
113	Tomasz	Pawłowski	handlarz mąką	4
114	Tomasz	Pawłowski	szewc	4
115	Andrzej	Peka	szewc	4
116	August	Perkiel	szewc	4
117	Tomasz	Piątkowski	szewc	4
118	Ignacy	Płacharski	szewc	4
119	Józef	Płacki	krawiec	4
120	Franciszek	Płoszyński	szewc	4
121	Marcin	Polakiewicz	szewc	4
122	Abram	Przyszwa	handlarz produktami krajowymi	18
123	Lipman	Ptasznik	handlarz mąką	4
124	Lipman	Ptaśnik	sukiennik	4	rzemieślnik zajmujący się wyrobem sukna
125	Jan	Pulkowski	sukiennik	4	rzemieślnik zajmujący się wyrobem sukna
126	Mateusz	Pupalski	szewc	4
127	Rafał	Putka	rzeźnik	45
128	Jan	Rada	rzeźnik	45
129	Markus	Rebe	rzezak bydła	45	zajmujący się rytualnym ubojem bydła w celu pozyskania koszernego mięsa
130	Hersz	Rotter	handlarz produktami krajowymi	12
131	Szaja	Rozner	handlarz mydłem i świecami	10
132	Iciek	Rudy	kramarz	18
133	Józef	Ryfa	krawiec	4
134	Jakub	Ryż	krawiec	4
135	Mateusz	Rzekoński	handlarz mąką	4
136	Mateusz	Rzekoński	szewc	4
137	Jan	Salomon	sukiennik	4	rzemieślnik zajmujący się wyrobem sukna
138	Jakub	Sarliński	szewc	4
139	Paweł	Skubacz	handlarz mąką	4
140	Szmul	Smużyk	handlarz mąką	4
141	Dawid	Smużyk	szewc	4
142	Granem	Szayder	handlarz zbożem	10
143	Szmul	Szemczyk	piekarz	4
144	Lewin	Szeynbart	kramarz	18
145	Mojżesz	Szlachter	kramarz	18
146	Jakub	Szmeling	kołodziej	4	rzemieślnik zajmujący się wyrobem drewnianych wozów, kół oraz sanek
147	Szymon	Szpilka	handlarz mąką	4
148	Szymon	Szpilka	wypiek chleba	4
149	Szymon	Szpilka	piekarz	4
150	Jakub	Sztall	piekarz	4
151	Zachariasz	Szturman	szewc	4
152	Józef	Szturman	krawiec	4
153	Wolf	Szturman	krawiec	4
154	Szmul	Szturman	krawiec	4
155	Ignacy	Szubert	kuśnierz	4
156	Piotr	Szumski	kowal	4
157	Maciej	Szutkowski	szewc	4
158	Antoni	Szymański	szewc	4
159	Paweł	Szynkiewicz	krawiec	4
160	Tomasz	Świątkowski	piekarz	4
161	Jakub	Traut	kramarz	18
162	Franciszek	Uzarowicz	szewc	4
163	Maciej	Uzarowicz	szewc	4
164	Karol	Waltz	sukiennik	4	rzemieślnik zajmujący się wyrobem sukna
165	Jakub	Warszewski	szewc	4
166	Adam	Wasielewski	handlarz mąką	4
167	Jakub	Wasielewski	garncarz	4
168	Adam	Wasielewski	garncarz	4
169	Gabriel	Wąsacz	handlarz końmi	18
170	Józef	Wąsewicz	szewc	4
171	Kazimierz	Wąsowicz	szewc	4
172	Wawrzyniec	Wirzbicki	szewc	4
173	Andrzej	Wiśniewski	rzeźnik	45
174	Andrzej	Wiśniewski	handlarz mąką	4
175	Andrzej	Wiśniewski	szewc	4
176	Józef	Witkowski	szewc	4
177	Szmul	Wolunter	sukiennik	4	rzemieślnik zajmujący się wyrobem sukna
178	Walenty	Wyrzykowski	szewc	4
179	Jakub	Zaborowski	szewc	4
180	Mateusz	Zaborowski	szewc	4
181	Tomasz	Zakrzewski	handlarz mąką	4
182	Tomasz	Zakrzewski	szewc	4
183	Michał	Zarębski	handlarz mąką	4
184	Michał	Zarębski	szewc	4
185	Jan	Zawadzki	handlarz mąką	4	w pierwotnym wykazie występuje dwukrotnie jako handlarz mąką, prawdopodobnie – podwójny zapis
186	Jan	Zawadzki	szewc	4
187	Andrzej	Zdrojewski	handlarz mąką	4
188	Andrzej	Zdrojewski	szewc	4	w pierwotnym wykazie występuje dwukrotnie jako szewc, prawdopodobnie – podwójny zapis
189	Felicjan	Zyglewski	sukiennik	4	rzemieślnik zajmujący się wyrobem sukna
190	Józef	Zygnerski	sukiennik	4	rzemieślnik zajmujący się wyrobem sukna

Imienny wykaz kupców, handlarzy, rzemieślników
miasta Dobrzynia nad Drwęcą w 1830 r.

Opracował: Dariusz Szpejenkowski

Źródło:
AGAD, Miasto Dobrzyń nad Drwęcą, Vol. II, s. 430-439.
A. Wajda „Pod pruskim panowaniem (1772-1914)” [w:] „Historia Golubia-Dobrzynia. TOM 1. Środowisko geograficzne, pradzieje i historia Golubia do 1939 roku”, red. K. Mikulski, Toruń 2008, s. 211-288.